Kỷ Nguyên Trí Tuệ

Một bài viết từ Sam Altman - CEO Open AI ngày 23/09/2024 cho chúng ta thêm hình dung về thế giới sẽ thay đổi mạnh mẽ như thế nào trong những thập kỷ tới

Trong vài thập kỷ tới, chúng ta sẽ có khả năng làm những điều mà đối với ông bà ta sẽ giống như phép màu.

Hiện tượng này không phải là mới, nhưng nó sẽ được thúc đẩy với tốc độ chưa từng thấy. Con người đã trở nên năng lực hơn đáng kể theo thời gian; chúng ta đã có thể hoàn thành những việc mà tổ tiên ta tin rằng là bất khả thi.

Chúng ta có năng lực hơn không phải do sự thay đổi về mặt di truyền, mà bởi vì chúng ta được hưởng lợi từ cơ sở hạ tầng của một xã hội thông minh và có khả năng vượt trội hơn bất kỳ cá nhân nào trong chúng ta; theo một nghĩa quan trọng, bản thân xã hội chính là một hình thức trí tuệ tiên tiến. Ông bà ta và các thế hệ đi trước đã tạo dựng nên những thành tựu vĩ đại. Họ đã đóng góp vào bộ khung của sự tiến bộ nhân loại mà tất cả chúng ta đều được thừa hưởng. AI sẽ cung cấp cho con người những công cụ để giải quyết các vấn đề hóc búa và giúp chúng ta thêm vào bộ khung ấy những thanh chống vững chắc mà chúng ta không thể tự mình khám phá ra. Câu chuyện về sự tiến bộ sẽ tiếp diễn, và con cháu chúng ta sẽ làm được những điều vượt ngoài khả năng của chúng ta hiện tại.

Mọi thứ sẽ không diễn ra ngay lập tức, nhưng chúng ta sẽ sớm có thể cộng tác với AI, thứ sẽ giúp chúng ta hoàn thành nhiều việc hơn so với những gì chúng ta có thể làm nếu thiếu vắng nó; cuối cùng, mỗi người chúng ta có thể sở hữu một đội ngũ AI cá nhân, bao gồm đầy đủ các chuyên gia ảo trong nhiều lĩnh vực khác nhau, phối hợp nhịp nhàng để tạo ra gần như bất cứ điều gì chúng ta có thể hình dung. Con cháu chúng ta sẽ có những gia sư ảo có thể cung cấp hướng dẫn được cá nhân hóa trong bất kỳ môn học nào, bằng bất kỳ ngôn ngữ nào và với bất kỳ tốc độ học tập nào phù hợp với chúng. Chúng ta có thể mường tượng những ý tưởng tương tự cho một nền y tế tiên tiến hơn, khả năng tạo ra bất kỳ loại phần mềm nào mà ai đó có thể nghĩ ra, và vô vàn ứng dụng khác nữa.

Với những khả năng mới mẻ này, chúng ta có thể đạt được sự thịnh vượng chung ở một tầm cao dường như là điều viển vông trong thời điểm hiện tại; trong tương lai, cuộc sống của mọi người đều có thể tốt đẹp hơn cuộc sống của bất kỳ ai hiện nay. Thịnh vượng thôi chưa chắc đã mang lại hạnh phúc cho con người – vẫn có rất nhiều người giàu có nhưng bất hạnh – nhưng nó sẽ cải thiện đáng kể cuộc sống của nhân loại trên toàn thế giới.

Dưới đây là một cách nhìn nhận lịch sử nhân loại theo hướng thu hẹp: sau hàng nghìn năm tích lũy những khám phá khoa học và những bước tiến công nghệ, chúng ta đã tìm ra cách nấu chảy cát, thêm vào một số tạp chất, sắp xếp chúng với độ chính xác đáng kinh ngạc ở quy mô cực kỳ nhỏ để tạo thành chip máy tính, chạy năng lượng qua đó, và cuối cùng tạo ra các hệ thống có khả năng kiến tạo nên trí tuệ nhân tạo ngày càng tân tiến.

Đây có thể trở thành sự kiện trọng đại nhất trong toàn bộ lịch sử cho đến nay. Rất có thể chúng ta sẽ đạt đến siêu trí tuệ trong vòng vài nghìn ngày tới (!); có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn, nhưng tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ đạt được điều đó.

Vậy bằng cách nào chúng ta đã tiến đến gần ngưỡng cửa của bước nhảy vọt tiếp theo trong công cuộc chinh phục sự thịnh vượng?

Trong ba từ: deep learning worked. (học sâu đã thành công)

Trong 15 từ: deep learning worked, got predictably better with scale, and we dedicated increasing resources to it. (học sâu đã thành công, được cải thiện một cách có thể dự đoán được với quy mô, và chúng ta đã dành ngày càng nhiều nguồn lực cho nó.)

Thực ra chỉ có vậy thôi; nhân loại đã khám phá ra một thuật toán có khả năng học hỏi một cách thực sự, thực sự hiệu quả từ bất kỳ phân bố dữ liệu nào (hay nói chính xác hơn là các "quy tắc" nền tảng tạo nên bất kỳ phân bố dữ liệu nào). Với một độ chính xác đáng kinh ngạc, thuật toán này càng được cung cấp nhiều sức mạnh tính toán và dữ liệu, nó càng trở nên xuất sắc hơn trong việc hỗ trợ con người giải quyết các vấn đề hóc búa. Tôi nhận thấy rằng dù dành bao nhiêu thời gian để suy ngẫm về điều này, tôi cũng không bao giờ có thể thực sự thấu hiểu hết tầm quan trọng to lớn của nó.

Vẫn còn rất nhiều chi tiết mà chúng ta cần phải khám phá, nhưng sẽ là một sai lầm nếu chúng ta bị phân tâm bởi bất kỳ thách thức cụ thể nào. Deep learning đang vận hành hiệu quả, và chúng ta sẽ giải quyết những vấn đề còn tồn đọng. Chúng ta có thể đưa ra nhiều dự đoán về những gì có thể xảy ra tiếp theo, nhưng điều cốt lõi là AI sẽ ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn cùng với quy mô, và điều đó sẽ mang lại những cải thiện đáng kể cho cuộc sống của con người trên toàn thế giới.

Các mô hình AI sẽ sớm đảm nhận vai trò như những trợ lý cá nhân tự động, thực hiện các nhiệm vụ cụ thể thay cho chúng ta, chẳng hạn như điều phối việc chăm sóc y tế. Xa hơn nữa trong tương lai, các hệ thống AI sẽ trở nên ưu việt đến mức chúng có thể hỗ trợ chúng ta trong việc tạo ra các hệ thống thế hệ tiếp theo tốt hơn và thúc đẩy tiến bộ khoa học trên mọi lĩnh vực.

Công nghệ đã đưa chúng ta từ Thời đại Đồ đá đến Thời đại Nông nghiệp và sau đó là Thời đại Công nghiệp. Từ thời điểm này, con đường dẫn tới Kỷ Nguyên Trí Tuệ được kiến tạo từ sức mạnh tính toán, năng lượng và ý chí kiên cường của nhân loại.

Nếu chúng ta mong muốn phổ cập AI đến với càng nhiều người càng tốt, chúng ta cần phải giảm thiểu chi phí tính toán và biến nó thành một nguồn lực dồi dào (điều này đòi hỏi một lượng lớn năng lượng và chip). Nếu chúng ta không xây dựng đủ cơ sở hạ tầng, AI sẽ trở thành một nguồn tài nguyên khan hiếm, dẫn đến xung đột và chiến tranh để tranh giành, và nó sẽ chủ yếu trở thành công cụ phục vụ cho người giàu.

Chúng ta cần hành động một cách khôn ngoan nhưng cũng phải kiên định với niềm tin của mình. Bình minh của Kỷ Nguyên Trí Tuệ là một bước phát triển mang tính lịch sử, đi kèm với những thách thức vô cùng phức tạp và có ý nghĩa sống còn. Hành trình này sẽ không phải lúc nào cũng trải đầy hoa hồng, nhưng những lợi ích tiềm năng là quá to lớn, đến nỗi chúng ta nợ bản thân mình, và nợ cả tương lai, việc tìm ra cách vượt qua những rủi ro đang hiện hữu trước mắt.

Tôi tin tưởng rằng tương lai sẽ rực rỡ đến mức không ngôn từ nào có thể lột tả hết được vẻ đẹp huy hoàng của nó vào lúc này; một đặc điểm then chốt của Kỷ Nguyên Trí Tuệ chính là sự thịnh vượng tột bậc.

Mặc dù nó sẽ diễn ra từng bước một, nhưng những thành tựu đáng kinh ngạc – như giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, thiết lập thuộc địa ngoài không gian, và khám phá toàn bộ bí ẩn của vật lý – rồi sẽ trở nên phổ biến. Với trí thông minh gần như vô hạn và nguồn năng lượng dồi dào – khả năng tạo ra những ý tưởng đột phá và khả năng hiện thực hóa chúng – chúng ta có thể làm được vô vàn điều phi thường.

Như chúng ta đã chứng kiến với các công nghệ khác, AI cũng sẽ có những mặt trái của nó, và chúng ta cần bắt tay vào việc ngay từ bây giờ để tối đa hóa lợi ích mà AI mang lại đồng thời giảm thiểu tác hại của nó. Ví dụ, chúng tôi dự đoán rằng công nghệ này có thể gây ra một sự chuyển dịch đáng kể trong thị trường lao động (bao gồm cả mặt tích cực và tiêu cực) trong những năm tới, nhưng hầu hết các công việc sẽ thay đổi với tốc độ chậm hơn nhiều so với những gì mọi người thường nghĩ, và tôi không hề lo lắng rằng chúng ta sẽ hết việc để làm (ngay cả khi chúng không giống với định nghĩa "công việc thực sự" của chúng ta ngày nay). Con người có một khao khát bẩm sinh là sáng tạo và giúp đỡ lẫn nhau, và AI sẽ cho phép chúng ta khuếch đại năng lực của bản thân lên một tầm cao chưa từng có. Là một xã hội, chúng ta sẽ bước vào một thế giới đang mở rộng không ngừng, và chúng ta có thể một lần nữa tập trung vào việc kiến tạo nên những trò chơi cùng thắng.

Nhiều công việc mà chúng ta đang làm ngày nay có lẽ sẽ bị coi là sự lãng phí thời gian vô bổ đối với những người sống cách đây vài trăm năm, nhưng chẳng ai ngoái nhìn về quá khứ và ước rằng mình là người thắp đèn đường. Nếu một người thắp đèn đường có thể chứng kiến thế giới ngày nay, anh ta sẽ choáng ngợp trước sự phồn vinh đang hiện hữu xung quanh mình. Và nếu chúng ta có thể du hành đến một trăm năm sau, sự thịnh vượng bao trùm lấy chúng ta khi ấy cũng sẽ khiến chúng ta cảm thấy kinh ngạc không kém.

Nguồn: https://ia.samaltman.com/
Bản dịch: Facebook Mr. Nguyễn Tiến Dũng